LỜI MỞ ĐẦU
Suy nghĩ là việc chúng ta làm hằng ngày và thường là trong vô thức.
Khi bạn làm bữa sáng, đánh răng hay lái xe đến chỗ làm, bạn cũng
đang suy nghĩ. Nhưng đã bao giờ bạn nghĩ về quá trình suy nghĩ,
cách mà bạn đưa ra quyết định sẽ ăn gì vào bữa trưa hoặc khi nào thì dậy đi
làm chưa?
Nghĩ về quá trình suy nghĩ được gọi là siêu nhận thức (metacognition).
Nhận thức được cách hình thành những suy nghĩ là bước đầu tiên trong
việc phát triển các kỹ năng tư duy phản biện. Tư duy phản biện là một
phương pháp bạn có thể dùng để xem xét cẩn thận những suy nghĩ và niềm
tin của bạn, và từ đó có khả năng tương tác với ý tưởng của những người
khác một cách cẩn thận. Điều này sẽ khiến những cuộc hội thoại hằng ngày
và những quyết định của bạn dễ dàng hơn và được cân nhắc cẩn thận hơn,
đồng thời giúp bạn giải quyết những vấn đề phức tạp hơn. Những người
tư duy tốt nhất thế giới dùng những chiến thuật tư duy phản biện để giải
quyết những vấn đề lớn như tìm cách lên Sao Hỏa, biến đổi khí hậu và xóa
bỏ vũ khí hạt nhân. Những thứ này có thể quá vĩ mô đối với bạn, nhưng
nếu bạn nghĩ về câu hỏi ẩn sau chúng, tự nhiên chúng sẽ trở nên dễ giải
quyết hơn. Điều gì gây nên biến đổi khí hậu? Ai sẽ chịu trách nhiệm đối
với hậu quả? Làm thế nào để thay đổi họ? Quá trình thay đổi họ sẽ như thế
nào? Điều gì khiến quy trình đó trở nên hiệu quả? Bắt đầu suy nghĩ về
những câu hỏi này chính là cách những người thông minh nhất làm việc.
Bạn cũng có thể áp dụng cách tư duy này cho những vấn đề nhỏ hơn, ví dụ
như nếu bạn muốn bắt đầu tập thể dục, bạn sẽ bắt đầu từ đâu? Bài tập nào
sẽ phù hợp với bạn? Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể chia nhỏ vấn đề:
Bạn muốn khỏe mạnh hơn hay muốn chạy nhanh hơn? Bạn đang tìm kiếm
lợi ích sức khỏe nào? Một bài tập thể dục nọ có thực sự tốt như bạn nghĩ?
Làm thế nào để nhận biết bài tập đó có hiệu quả với bạn hay không? May
mắn là, chúng ta có thể tiếp cận được nhiều thông tin hơn bao giờ hết nhờ cũng
chính xác hoặc có giá trị đối với vấn đề của bạn. Tư duy phản biện sẽ giúp
bạn lọc những thông tin này và dùng chúng hiệu quả nhất có thể.